na valis d'òr (stòria dla menta)

Na valis d'òr (Stòria dla menta 'd Pancalé)

"da l'odor ëd la Menta"

(Spetacol teatral d'Eugenio Vattaneo 'd la companìa ël Lambich

realisà l'8 e 9 dë stèmber dël 1985)

La menta a Pancalé l'é rivà tanti, tanti ani fa, l'ha portala lë spëssiare d'antlora col sò caval mòro e 'l biròcc ant una valis. Lë spëssiare së s-ciamava Chiaffredo Gamba, l'era l'an 1865.

La rappresentasion teatral scrità da Eugenio Vattaneo e realisà con la partecipassion ëd 200 përsone 'd Pancalé 'nt la piassa dël municipio, un d'j'orgoj pì gròss ëd nòstr pàis, recitava:

*Spëssiare*	Leu - Leu, fërma Mòro, ch'i saras bele stanch ëdcò ti. Marieta, Marieta. deurve le pòrte . . . Marieta, la pòrta dlë stabe. lesta, lesta . . . a l'é meusia parej d'un puj, a fussa nen ëd la dità . . . .
*Marieta*	Tuj istess j'òmo, basta mach ch'a comando . . . sà ch'in fassa lesta a 'ndé a finì 'd cuse. Ant le boteghe d'jë spëssiare le mace sij faudaj a manco mai, ma certe vòte a foro fin-a la tèila. Epura disìe e disìe nen, tan am tocà sempre a mi sarsì e taconé. Ma d'anta riv-lo con na valis chiel-là. Cosa na falo dla valis sa l'é partì sensa? Më stupisso pì 'd niente s'indrinta, pì a studio e pì a veno matt.
*Spëssiare*	Na farmacìa nòva 'nt 'na valis. Na valis d'òr, se tut a va bin. Na valis d'òr.
	Ant ël mentre a-i riva 'dcò 'l novod.
*Novod*	Còsa ? Ma cosa parin, ma cosa ch'i disesto ?
*Spëssiare*	Vard-lo si l'autr, lë student, l'avocat dle cause perse. L'hai dit che si 'ndrinta a j'é 'd sòld da caté na farmacia nòva. Peisa !
*Novod*	Ma . . . a peisa niente, a smija pien-a 'd piume. Parin pijme nen për n'àutr. L'òr it l'has ant la testa, ses pes che j'alchimista 'd l'àutr secol "che cercavano la pietra filosofalis, che trasformava i metalli in oro". Giuda fauss sa l'han sërcalo ampes. Che teste 'd piciòca.

*Gioan*	Ses un bel mal-anlevà mè car farinel, parle parej 'd parin. E peui va, deurv la valis, deurv pura, at mangia pa. (ma 'l novod lo fërma tëmros).
*Novod*	A j'é-lo na bestia, l'avras pa saraje 'ndrinta na sèrp !
*Gioan*	Ses già ti na sèrp 'd cole tachisse. Deurv it diso ! (ël novod a deurv).
*Novod*	Ma sòn si a l'é n'erba, d'erba pura.
*Spëssiare*	Ma l'é n'erba magica, l'erba filosofalis, come ch'it dise ti, che trasforma le foglie in oro, il filtro magico degli amanti parigini, che ti promette notti che non si dimenticano. Ah, se 'l giov a saveisa e 'l vej a podeisa . . .
*Gioan*	Ma con sòn si anche 'l vej a sarà viv come 'n cravieul.
*Novod*	Che profum fòrt ch'a l'ha s'erba. Sà fela nen tant lunga dime cosa l'é. Da na paròla 'n su i parle 'd fomne, i veuj di l'has pà pì vint agn !
*Sèrva*	No, tëm nen che se i-j'aveisa a-i sarìa pa tant da ste alegher si 'ndrinta. E peui ch'as lava la bocà "notti che non si dimenticano", già ch'as dëmentio nen. Lo chërdo, brut e vej come la neuit. Av sentijsa Don Camerlo cosa ch'i dise a vniria pà pì ògni tant a beive na vòta.
*Spëssiare*	Marieta, ses pes che la përsin-a, tut ant it gires chila a j'é, a scota tut, a beiv tut e a ripòrta tut; ses nen padron ëd tire 'n pèt che tut ël pais a lo sà già.
*Serva*	Sà contela nen tant longa, cosa l'é-lo lòn lì. Fòrsa fene mach nen vni 'l lait a pinte.
*Spëssiare*	Tòta, conosce l'arte talismanica, l'antica alta magia, che ci protegge contro le malattie e vince le insufficienze psicologiche ?
*Serva*	Basta con s'italian ! D'apres che Re Vitòrio a l'ha tocaje la man a Garibaldi, tute le merde monta scagn a veulo parlé foresté. Feve furb! Feve furb! ecc . . . ecc . . .