Pancalé e ricòrd an lenga piemontèisa

Autor Luciano Cerato

Pancalé - Turin - Piemont

Arsetari  dla  cusin-a  piemontèisa


 

Sambajon

Për ogni ros d’euv a venta butè ‘n cuciar ‘d sucher e tre cuciar ‘d marsala. As deuv batse j’euv con ël sùcher fin-a quand a sio bin montà peui as gionta la marsala (o ‘l vin) e as toira.

Butè sël feu cuntinuand a sbate fòrt. Ël sambajon a sarà pront quand a sarà tut bin montà e gonfi. Pijeve varda ‘d felo beuje për nen dësmontelo.

 

Busìe

Ampastè farin-a bianca, sùcher, lièvit,‘n pëssion ‘d sal e pleuja ‘d limon ansema a j’euv, làit, bur fondù e branda. Tirè dë sfeuje longhe e sutile, peui tajeje an tanti bindej e quadret. Feje friciolè ant l’euli bujent e peui buteje na vesta ‘d sucher.

 

Soma d’aj

Fërtè bin, bin le fische d’aj ‘nsima a la crosta dël pan; paseie ‘nsima un vel d’euli e sfriseie ‘n pò ‘d sal. Cheidun ai sfrisa ‘nsima cò ‘n pò ‘d peiver, ò anche na stissa d’asil.

 

Risòt

Fè cheuse ‘l ris ëndrinte a na ciapulà dë siole, seler, aj e rosmarin ant ël bon ch’a friciola ant ël bur, giuntelo con ëd bròd. Prontè da na part na rasatà ‘d pasta ‘d sautissa ch’as gionterà al ris cheuit, ansema a ‘n cuciar ëd bur.

 

Minestron

Faseui, patate, sèler, caròte, còj, pòr, erbe ‘d pra e verdure ‘d stagion: as polido, as taio a tòch e as laso arposè al suit për sinch minute drinta la casaròla. Peui as quato d’eva, sensa sal e as gionto ij gust (rosmarin, baslicò, pransëmmo, lauro e salvia) con na lista ‘d lard doi o tre cuciar d’euli. As lasa beui per 3 o 4 ore, peui as condis con la sal. Mentre ch’a beui as peul cò giontese un quart ‘d lait. Pòi as campa la pasta ëndrinta e as lasa beui për des minute o un quart d’ora. As serv càod, ma nen buient.

 

Polenta Piemontèisa

Vërse la farin-a ‘d melia, adase, ‘nt l’eva ch’a beuj toirè, toirè fin ch’a l’è bela cheuita e spëssa. Rangela con la sal e ‘mbosela an sl’ass ëd la polenta. Lasela sfreidè, taiela a fëtte che butreve andrinta a na pèila con bin ‘d bur; na fila ‘d fëtte ‘d polenta, na fila ‘d fëtte ‘d fontin-a e avanti parej fina a l’ultima fëtta ‘d polenta. Spatareje ‘nsima ‘n pò ‘d pan gratà ed formagg gratà e lassela ‘nt ël forn càud për sinch minute.

 

la  Panada

Fè buje l’eva con na pugnà ‘d sal. Cheuje ant ëcà tuti i crocion ëd pan vansà e campeie andrinta a l’eva buienta ‘nsema la crosta dël formagg o ‘l formagg gratà. Serve con doi cuciar d’euli d’oliva o ‘d nos. La panada a peul serve da minestra, e ‘l formagg da pitansa.

 

ël  Buij

Serne la carn pì adata (la ponta, ‘l fiòch, ‘l muscol la spala, le còste, la tëstin-a ecc..)  e quand l’eva a beuj campela andrinta e cheuse da bin  (nen tròp, che pòi as dësbela). Mentre ch’a beuj campej ansema na siola, na gamba ‘d sèler, na caròta, na pugna ‘d pransëmmo e sal. L’ideal a l’è compagne ‘l buij con ‘l bagnett verd.

 

 Cunij al Sivè

Preparè ‘n na cassaròla 1 liter ‘d vin bon (ross o bianc), rosmarin, aj, caròte, siole ciapulà e 2 feuje ‘d lauro. Buteje andrinta ‘l cunij taià a fëtte e lasselo arposè a bagn për na giornà.

Pòi prontè ‘n na peila, bur, euli, aj e rosmarin;  fè friciolè na minuta e buteje andrinta le fëtte ‘d cunij. Vërseie ansima dasiòt ‘l vin e le verdure e lassè cheuse fin che as pòsa serve.

 

Batsoà

Passè ij piotin ‘d crin an sla fiama, laveje e taieje për long. Feje cheuse pian, scoleie, dësosseie feje a fëtte. Vestie ‘d farin-a bianca, passeie ant l’euv sbatù, salè e paneje ‘nt ‘l pan-pist. Fricioleie ‘nt ‘l bur. Bon Appëtit.

 

‘l Bonèt

Sbate 6 ross d’euv con doi cuciar ‘d sucher e 1 liter ‘d lait. Gionteje doi cuciar ‘d farin-a bianca e d’amarète gratà fin fin. Se veule deje ‘l gust dël cafè, dòve gionteje na tasa ‘d cafè; se veule a la cicolata dòve gionteje doi cuciar ‘d poer ‘d cicolata o ‘d cacao. Fè cheuse ant ‘l forn o bele a Bagn Maria, fin-a quand ‘l cotel a sortirà polid. A i sarà da bërlichese i barbis.

 

ij Pess - Còj

As pia ‘n coj as gavo le foje ch’as buto a beuje per pòche minute ant l’eva salà. A së slargo, pòi, an sla tàula e con ‘n cotel as gavo le còste pì gròse. Da na part as pronta ‘l pien con salam cheuit ciapulà ansema ad carn trità, rosmarin, baslicò, chej feuje ‘d coj buji, sal, pèiver, formagg gratà e n’euv sbatù. Butè ‘n cuciar o doi ‘d ca pasta lì ‘n mes a ògni feuja ‘d coj e anvertoieje ‘n manera ch’a smio la figura dë ’n pess. Loeje ‘n na casaròla e buteje ant ‘l forn. As servo bej caod.