|
Maria Stuarda nà ‘nt ël 1542 a
l’é staita sicurament na figura stòrica moto bin amportanta,
fija ‘d Giaco V, a l’avija mach ses di e a l’era già
regin-a dë Scòzia, a ses agn fidansà con un dij pì potent
prinse d’Europa, a diset agn regin-a ‘d Fransa.
Sò fieul Giaco VI (1566-1625),
apres la mòrt ëd soa mama re legitim dë Scòzia e apres
la mòrt d’Elisabëtta I (1603) ‘dcò re d’Inghiltèra con ël
nòm ëd Giaco I.
Ël second matrimòni ‘d Maria
Stuarda a l’era stait për chila na gròsa speransa ‘d
rend-se a fòrsa ‘d fé, indipendenta da sòi colaborator fin-a
tròp influent, ora a l’avìa a sò fianch n’òm giov e fedel
anima e còrp.
Ma le bele ilusion a son nen durà
tant ampes, a l’ero ancor nen rivà dal gir ëd nòse che le
còse andasìo nen për ël vèrs giust e chila as sentìa sola pì
che mai. Una come chila a podìa nen stè con un magon parèi e
sensa na përson-a fidà.
Pròpe ant sto moment con la
visita an Scòzia ‘d l’Ambasciator dij Savoia, Marches Mòreta
al sò seguit a i-era un giovinòt Piemontèis con la pel moto
bin scura, con doi eui rotond dësvià e con na boca ch’a
savìa bin canté e soné.
La regin-a a l’avìa na gròsa
passion për le bele arti e vist come a l’era an gamba ‘l
“Seigneur Davie” come a lo ciamavo a castel, con ël përmes ëd
l’Ambasciator, a giustava Rizzio con un stipende ‘d 65
stërlin-e a l’an. Rizzio a savìa nen mach a soné ma a parlava
da bin ël latin, fransèis e l’italian.
Un bel di l’ocasion l’é
rivà, ël segretari privà ‘d Maria S. a l’era stait licensià
përché tròp disonest e Rizzo a piava con onor sò pòst.
An poch temp a l’era pì nen Maria S. ch’a detava le
littre al segretare Piemontèis, ma a l’era chiel ch’a-i fasìa
a sò piasi. Prest as fa sente fin-a tròp
ant i afé dë stat scosèis.
Ël rapòrt ëd dipendensa as fa
sempre pì raport d’amicisia, soens, fin-a a tarda neuit ël
balos a peul resté ant le stansie dla regin-a. A l’é stait
parèi che la gent dël castel a ciaciarava sempre pì e la
nobiltà scosèisa a podìa nen digerì che un musicant a l’aveisa
podù fe tanta strà.
E parei un po për ij sagrin dij
nobij e la gelosia ‘d sò òm, ant ël 1566 Davide Rizzio për via
‘d na congiura a morìa cottlà.
Che Rizzio a sia stait l’amante ‘d la
Regin-a as peul nen dise, ne fòrse as podrà mai dimostrese,
as sà comunque che mes secol d’apres Enrico IV a piava ën
gir Giaco VI d’Inghiltèra disandie che a dovìa ciamese
“Salomone” përchè ‘dcò chiel fieul ëd “David”.
Malisie e presunsion a part a smia
comunque che a causa dle vicende tra Protestant e Catòlich d’ant
l’ora, an costa stòria si a-i sìa quaicòs ëd nen pròpi ciair.
Fòrse un musicant a podìa nen fe tanta strà.
“ Al nòstr concitadin, grassie për tant
onor “.
|
